West-Friesland

De afgelopen zomer is de wereld in brand komen te staan. Op verschillende plekken in de wereld heerst ellende en worden honderdduizenden mensen getroffen door ziekte en oorlog. Brandhaard Oekraïne is in de eerste helft van het jaar lekker opgestookt, met dramatische gebeurtenissen tot gevolg. In West-Afrika stak één van de meest besmettelijke en dodelijke ziektes de kop op: ebola.

En in het Midden-Oosten lijkt de situatie helemaal hopeloos: de al jaren slepende burgeroorlog in Syrië leidt tot veel leed onder de burgerbevolking, Israël en de Palestijnen vochten een zoveelste conflict uit en de Islamitische Staat maakt een ongekende opmars in Syrië, Irak en Koerdistan.

Eind 2013 stonden vele EU-politici aan de deur van de Oekraïne te kloppen. Men rook daar de weerzin tegen de toenmalige president, die symbool stond voor de enorme corruptie in het land.

De Europese Unie beloofde het land zakken vol geld en een associatieverdrag met Europa als het afrekende met haar leider en als het zich afkeerde van buurman Rusland. Wekenlang stonden tienduizenden Oekraïners op het centrale plein in Kiev, om veranderingen te eisen. Met grote regelmaat werden zij opgehitst door een EU-kopstuk. Stond VVD-Europarlementariër Hans van Baalen er niet, naast Guy Verhofstadt? Gaf Angela Merkel niet even een zetje de ‘goeie’ kant op?

Laten we eerlijk wezen: allemaal om de afzetmarkt voor EU-producten nog verder te vergroten. Waar kort geleden vele politici hun vraagtekens plaatsten bij tot de EU toegetreden economieën als Roemenië en Bulgarije – nu is Oekraïne blijkbaar van harte welkom. Een provocatie richting Rusland?

Dat veel Oekraïners zich verbonden voelen met Rusland bleek al snel: op de Krim en in het oosten van het land wilde een meerderheid zich liever aansluiten bij Rusland (en dat schoot bij Europa weer in het verkeerde keelgat, met alle gevolgen van dien). Het al dan niet per ongeluk neerhalen van de MH17 is een enorm dieptepunt in deze crisis…

Daar waar de aandacht van de wereld half juli vooral gericht was op de gebeurtenissen in Oekraïne, sloeg in Israël en Palestina de vonk weer eens over. Drie Israëlische jongens werden ontvoerd en vermoord teruggevonden. Israël nam wraak door de Gazastrook te bombarderen. Hamas reageerde door raketten af te vuren op Israël. Het westen hield zich stil, zoals al zo lang. In de paar weken strijd bleek maar weer eens hoe machteloos de EU stond in dit conflict. Ook de SP kreeg veel kritiek, ook intern. Waarom koos de partij niet volmondig de zijde van de Palestijnen, vroeg men zich af. Ik denk dat ook wij het meer moeten zoeken in een dialoog, om zo tot een eerlijke twee-staten-oplossing te komen. Daarbij zal Israël veel water bij de wijn moeten doen, en de Palestijnen niet afschepen met onvruchtbaar land, slechte infrastructuur en tweederangs-economie.

Zeer ingewikkeld is de situatie in Syrië en Irak. Zorgde de strijd tegen president Assad al drie jaar voor veel menselijk leed, deze zomer deed Islamitische Staat er nog een flinke schep bovenop. Het maakt de toestand ook enorm onoverzichtelijk. Verschillende groeperingen vechten al lang tegen en met elkaar tegen al dan niet de gemeenschappelijke vijand. Honderdduizenden vluchtelingen zijn van huis en haard verjaagd. Het westen voelt de noodzaak om in te grijpen – de verhoudingen in het Midden-Oosten staan op scherp. Ook Nederland heeft er nu voor gekozen om militair deel te nemen aan acties tegen IS. Niet in Syrië, maar wel in Irak.

De SP is tegen militair ingrijpen. Harry van Bommel, buitenlandspecialist in de SP-Tweede Kamerfractie, verwoordde het SP-standpunt op de afgelopen Partijraad. De SP is van mening dat militair ingrijpen geen oplossing is voor het IS-geweld. In het gebied is veel armoede, zijn groeperingen onderdrukt door anderen, en komen in opstand. IS komt niet zomaar uit het niets opzetten – het zijn mensen die gewoon in dat gebied woonden en wonen. Natuurlijk is het geweld van IS weerzinwekkend en moet dit scherp worden veroordeeld. Het is erg lastig om objectief het optreden van IS te verklaren, maar het moet wel. De kans is heel groot dat de voedingsbodem voor IS nu, straks de voedingsbodem is voor een volgende groepering. Je moet dus aandacht besteden aan die voedingsbodem. Ontwikkelingshulp, rechtvaardigheid brengen in de regio zullen uiteindelijk meer effect hebben dan luchtaanvallen en bommen.